Thứ Bảy, 26 tháng 12, 2020

Home » » Vấn đề độc quyền chi phối thị trường của các doanh nghiệp lớn trong cuộc cách mạng 4.0

Vấn đề độc quyền chi phối thị trường của các doanh nghiệp lớn trong cuộc cách mạng 4.0

Posted by Ao Làng at 8:21 CH

 Tình trạng độc quyền, chi phối thị trường của các tập đoàn, doanh nghiệp lớn về dữ liệu, thông tin có thể diễn ra trong nền kinh tế thế giới trong thời kì cách mạng 4.0?

Nguồn tài nguyên giá trị nhất của thế giới bây giờ không còn là dầu mỏ, mà là kho dữ liệu số đang tăng lên với cấp độ lũy thừa mỗi ngày.

Tình trạng độc quyền trong nền kinh tế công nghệ hiện nay được hiểu là việc sở hữu có tính chiếm lĩnh gần như toàn bộ thị trường đối với một loại hàng hóa, dịch vụ hay sản phẩm nào đó của cá nhân, công ty hoặc một tập đoàn, một nhóm các công ty nhất định.

Điển hình hiện nay, dữ liệu số đang là “hàng hot” đối với các tập đoàn công nghệ. Trong cách thức vận hành chung của thị trường kinh tế hiện nay, khi một loại hàng hóa mới xuất hiện kéo theo một ngành kinh doanh phát triển nhanh, lợi nhuận lớn, các công ty tập đoàn nắm thế độc quyền một loại sản phẩm giá trị, sẽ giành quyền kiểm soát sự phát triển của nguồn tài nguyên, các giá trị kèm theo để từ đó khống chế, chiếm lĩnh thị trường và đem lại nguồn lợi nhuận cho mình.


Cách mạng công nghiệp 4.0


Giá trị và sự chiếm lĩnh nguồn tài nguyên “big data”.

Sự phong phú của kho dữ liệu đang làm thay đổi bản chất của cạnh tranh trong nền kinh tế số. Các đại gia công nghệ đương nhiên được tận hưởng trước các hiệu ứng từ thực tế này. Bản thân dữ liệu cũng mang lại những hiệu quả đáng kể. Thông qua thu thập dữ liệu, một hãng công nghệ có thêm thông tin để nâng cấp sản phẩm của mình, thu hút thêm người dùng, từ đó lại có thêm dữ liệu và quy trình theo đó lặp lại, tăng tiến.

Một ví dụ điển hình như vậy là Hãng Tesla[1]. Với việc thu thập dữ liệu từ dòng sản phẩm xe hơi tự lái, họ đã khiến sản phẩm của mình hoạt động tốt hơn. Trong quý đầu năm 2015, Tesla bán được 25.000 xe và hiện có giá trị vượt qua đối thủ là Hãng General Motors.


Việc tiếp cận dữ liệu lớn cũng giúp các tập đoàn phòng vệ tốt hơn trước những đối thủ theo một cách riêng. Dữ liệu giúp các “ông lớn” giám sát hoạt động trên toàn bộ nền kinh tế: Google biết rõ mọi người đang tìm kiếm gì, Facebook hiểu rõ người ta chia sẻ gì, còn Amazon đương nhiên biết người ta đã mua gì...


Nhiều người cho rằng thương vụ Facebook mua WhatsApp năm 2014 với giá 22 tỉ USD vào thời điểm WhatsApp chỉ là một ứng dụng nhắn tin với chưa đầy 60 nhân viên là một dạng thâu tóm kiểu “phủ đầu”.




Một thế kỉ trước, câu chuyện chống độc quyền xoay quanh vấn đề dầu lửa. Nhưng nay các quan ngại tương tự được đặt ra trước hoạt động của những “ông lớn” công nghệ đang kinh doanh trên nền tảng dữ liệu, còn được gọi là “dầu lửa của kỉ nguyên số”.


Năm “ông lớn” của công nghệ thế giới và sự độc quyền công nghệ thông tin [21]

Năm ông lớn hiện nay của giới công nghệ toàn cầu là Alphabet (công ty mẹ của Google), Amazon, Apple, Facebook và Microsoft - 5 tập đoàn giá trị nhất thế giới. Lợi nhuận của họ liên tiếp tăng trưởng. Quý 1-2017, lợi nhuận ròng của 5 tập đoàn này cộng lại đạt hơn 25 tỉ USD. Chỉ riêng Amazon đã thâu tóm một nửa số tiền chi tiêu online của người dân Mỹ. Google và Facebook chiếm gần như toàn bộ tăng trưởng doanh thu trong lĩnh vực quảng cáo số ở Mỹ năm ngoái.


Dữ liệu là biểu hiện rõ nét nhất sức mạnh của nền kinh tế tri thức. Vai trò chi phối của nó đến sự sống còn của các hoạt động kinh doanh là điều không thể phủ nhận. Sự độc quyền của một số “ông lớn” như Google, Facebook, Amazon... là một minh chứng rõ rệt, các dữ liệu về hành vi người dùng internet đang được khai thác triệt để nhằm tối ưu hóa lợi ích cho các tập đoàn.


Trên bình diện quốc gia, sự chênh lệch về dữ liệu có thể đẩy khoảng cách phát triển giữa các nước ngày càng xa hơn. Những nước nắm nhiều dữ liệu sẽ có lợi thế cạnh tranh cực kỳ lớn. Các vấn đề về an ninh quốc gia cũng có thể đặt ra trong ngữ cảnh này. Đó rõ ràng là những bài toán quản trị xã hội, mà những nhà kỹ trị phải nhìn thấy trước để có những chính sách đáp ứng được với tình hình mới. Việt Nam cần khuyến khích các công ty công nghệ, có những đầu tư thích đáng để các Startup về sáng tạo công nghệ có điều kiện phát triển, chủ động tham gia sân chơi dữ liệu toàn cầu.


[1] Tesla, Inc. (trước đây là Tesla Motors) là một nhà sản xuất ô tô, công ty lưu trữ năng lượng và nhà sản xuất bảng năng lượng mặt trời ở Palo Alto, California. Được thành lập vào năm 2003, công ty chuyên về ôtô điện, lưu trữ năng lượng pin lithium-ion, và các tấm quang điện mặt trời (thông qua công ty con SolarCity). Công ty lần đầu gây chú ý bằng việc ra mắt mẫu xe Tesla Roadster, chiếc xe thể thao đầu tiên chạy hoàn toàn bằng điện. Dòng xe chạy điện thứ hai là mẫu Model S trở thành mẫu xe điện bán chạy nhất thế giới vào năm 2015 và 2016. Chỉ mất hơn một thập niên, Tesla có được tất cả sự thành công, trở thành một gã khổng lồ và được hàng triệu người ngưỡng mộ. Vốn hoá thị trường của hãng đã quanh mức 48,58 tỷ USD. Morgan Stanley gọi Tesla là “công ty xe hơi quan trọng nhất thế giới”. Nhiều cuộc khảo sát cho thấy Tesla Model S là “phương tiện được yêu thích nhất tại Mỹ”.

- HỎI ĐÁP CÁCH MẠNG 4.0 - 

Labels:

0 comments:

Đăng nhận xét

Đăng ký: Đăng Nhận xét (Atom)